Xəbər saytlarında geniş şəkildə paylaşılan və İqor Qundarov adlı rus həkimin iddialarına əsaslanan xəbərlərdə, pandemiya davam etdiyi müddət ərzində peyvənd tətbiqinin epidemiologiya qanunlarına zidd olduğu və bunun peyvəndlərin təlimatlarında qeyd olunduğu iddia edilib.
Peyvəndlər yoluxucu xəstəliklərin qarşısını almaq üçün vacibdir
Daha əvvəl də Covid-19 haqqında iddialar söyləyən və fakt yoxlama quruluşları tərəfindən iddialarının yanlış olduğu ortaya qoyulan İqor Qundarov, pandemiya davam edərkən peyvənd tətbiqinin epidemiologiya qanunlarına zidd olduğunu iddia edib.
Lakin iddia yanlışdır, peyvəndlər yoluxucu xəstəliklərin epidemiyası zamanı xəstəliyin qarşısını almaq üçün yüz illərdir ki, effektivliyini sübut edib. Keçmişdəki epidemiyalara nəzər yetirdikdə, qarşısı peyvənd ilə alına bilən xəstəliklərdə kütləvi peyvənd tətbiqi, xəstəliklərin epidemiologiyasının gedişatını dəyişdirilə biləcəyini sübut edib.
Daha əvvəl meydana gələn qızılca, qulaqdibi epidemiyalarda da eyni strategiya tətbiq olunaraq xalq sağlamlığını təhdid edən xəstəliklərin qarşısı ciddi şəkildə alınıb. Peyvəndlərin hər il milyonlarla insanın həyatını xilas etdiyi təxmin edilir.
Eləcə də SARS-CoV-2 virusunun səbəb olduğu pandemiyanın ilk dövrlərindən etibarən qurumlar peyvənd hazırlama prosesinə başladı. 2020-ci ilin sonlarından etibarən 200-dən çox Covid-19 əleyhinə peyvənd üzərində araşdırma davam edirdi. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən təsdiqlənən peyvəndlərin, Covid-19-a qarşı effektiv olduğunu sübut edən araşdırmalar da mövcuddur.
Digər yandan pandemiya davam edərkən bir risk də virusun mutasia etməsi nəticəsində daha yoluxucu variantların ortaya çıxmasıdı. Pandemiya dövründə kütləvi peyvənd tətbiqi olmadıqca bu mutasiaların yaranma ehtimalı daha da artır. Çünki bir virus bir insana yoluxduğu zaman genetik kodlara sahib olan hüceyrələrini, RNT-lərinin milyardlarla kopyasını yaratmağa məcbur edir. Covid-19 virusunda isə bu kopyaların bir milyard və yüz milyard arası ola biləcəyi hesab olunur. Bu kopyalar ümumilikdə əsas virusdan bir qədər fərqli və xətalı olur.
Covid-19-un ilk ortaya çıxdığı zamanlarda yaranan və nisəbətən əsas virusa görə zərərsiz olan mutasialar var idi. Lakin, mütəxəssislər mutasiaların bir çoxu hər nə qədər zərərsiz də olsa, pandemiya dövründə yoluxma sayı qalxdıqca və virus xəstəliyə qarşı immuniteti olmayan cəmiyyətlərdə mutasia etdikcə Delta variantı kimi daha sürətlə yayılan variantların ortaya çıxma ehtimalının yüksəldiyinə diqqət çəkir.
