Yeni koronavirus epidemiyası bütün dünyaya yayıldığı bir zamanda, Şimali Koreya yeni bir iddia ilə gündəmə gəldi. İddiaya görə ölkənin lideri Kim Çen In birdən birə “yoxa çıxdı”. Təxminən bir həftə müzakirə edilən iddianın mərkəzində ölkə liderinin 15 aprel günü atasının doğum günü münasibətilə keçirilən mərasimdə iştirak etməməsi dayanırdı.
Çen Inın sağ olub olmadığı məlum olmadığı zamanda sosial şəbəkələrdə yayılan bir fotoda Koreyalı liderin ölü bədəninin göstərildiyi iddia edildi. İddia Teyitə bildirildi və sosial şəbəkə istifadəçiləri tərəfindən paylaşıldı.
Lakin bu iddia yanlışdır. Yayılan foto Kim Çen Inın atası Kim Çen İrin 2011-ci ildəki dəfn mərasiminə aiddir. İddiadaki JNN News isə bir televiziya kanalı deyil, televiziya cəmiyəti şəbəkəsidir. Şimali Koreya Lideri Çen In sonuncu dəfə 12 aprel tarixində lentə alındı. Öldüyünü və ya yaşadığını sübut edən bir dəlil mövcud deyil.
Fotomontaj
İddiadaki fotonu əks axtarış üsulu ilə axtardığımız zaman 2011-ci ilə aid bir xəbərdə fotonun Kim Çen Inın atası Kim Çen İrə aid dəfn mərasimində çəkildiyini görürük. Foto dəfn mərasimində uzaqdan çəkilmişdir.
Fotolar yanbayan qoyulduğu zaman hər iki fotodakı oxşarlıqlar aydın bir şəkildə görünür. Arxa tərəfdəki divar, istifadə olunan yastıq, ekrandaki qırmızı çiçəklər və işıq eyni görünür. Kim Çen Inın fotosu Kim Çen İrin dəfn mərasimində çəkilən fotonun manipulyasiya edilmiş halıdır.
JNN News xəbər kanalı deyil, televiziya şəbəkəsidir
Fotonun sağ alt küncündəki JNN News loqosu da diqqət çəkən bir elementdir. Açıqlaması Japan News Network və ya Yaponiya Xəbər Şəbəkəsidir. JNN'yə bağlı 28 ayrı kanal mövcuddur və bunlardan heç biri JNN News adı ilə fəaliyyət göstərmir.
Ölkədə elektrikin kəsildiyi iddiası
Yenə Teyitə bildiriş olaraq göndərilən başqa bir təsvirdə Şimali və Cənubi Koreyanın kosmik fəzadan çəkilmiş fotoları yanbayan qoyularaq Çen Inın ölümü səbəbilə Şimali Koreyanın yas saxladığı və ölkənin işıqlarının da söndürüldüyü iddia edildi. Bu iddia Türk sosial şəbəkələrində də çox istifadəçi tərəfindən paylaşıldı.
Lakin bu iddia da doğru deyil. Əks axtarış üsulu ilə təsviri axtardığımız zaman əldə etdiyimiz məlumata görə soldaki foto 2011-ci ildə Şimali və Cənubi Koreyanı müqayisə edən və Google Earth üzərində çəkilən bir fotodur və bir bloq yazısında istifadə edilib. Sağdaki təsvir isə ölkələrə aid fərqli xəritələri paylaşan Mapsland adlı veb saytın arxivində yer alan bir Şimali Koreya fotosudur. Birbiri ilə əlaqəsiz iki foto yanbayan qoyulub.
Kim Çen Inın ölkədəki ən önəmli rəsmi mərasim olan qurucu lider Kim İr Senin 15 aprel tarixli doğum günündə iştirak etməməsi bir çox şayiəyə səbəb olmuşdu. Cənubi Koreya 21 aprel tarixində, Kim Çen Inın səhhətində hər hansı bir gözlənilməyən hadisənin baş vermədiyini açıqlamışdı. Cənubi Koreya siyasət baş məsləhətçisi də 27 aprel tarixində liderin sağ olduğunu bəyan etdi.
1 may tarixində göründü
Kim Çen In haqqındakı iddiaların yayınlanmasından 20 gün sonra, 1 may Əmək bayramı günü, gübrə fabrikinin açılışında üzə çıxdı.
Bu məlumat Şimali Koreya Politbürosu tərəfindən fotolarla birlikdə yayınlandı. Mətndə Çen Inın yoxa çıxmağına dair məlumat yox idi.
Nəticə etibarilə sosial şəbəkələrdə paylaşılan təsvir fotomontajdır. Bu yanlış məlumatın yeddi növündən biri olan manipulyasiyaya dair bir nümunədir.
